Türkiye’ye Kalıcı Taşıt Getirilmesi ve Kullanılması
Yurtdışından satın alınan taşıtların kesin ve kalıcı olarak Türkiye’ye getirilmesinin mümkün olup olmadığı; mümkünse nasıl bir sürecin işlediğini, kimlerin bu haktan yararlanabileceğini bu yazımızda ele alacağız.
Öncelikle belirtmek gerekir ki, kişilerin yurtdışındaki taşıtlarını Türkiye’ye kalıcı olarak getirilmesi mümkündür. Ancak gümrük vergisi, ÖTV, KDV gibi masraflar sebebiyle ilgili taşıtın Türkiye satış fiyatından çok yüksek miktarlara gelebileceğinden uygulamada pek tercih edilmemektedir. Ancak Türkiye’ye kesin ve kalıcı olarak taşıt getirme niyetinde olan bazı kişilere belirli şartlar uyarınca bedelsiz taşıt ithal etme hakkı verilmiştir. Şöyle ki, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın ilgili tebliği[1] ve ilgili bakanlar kurulu kararı[2] gereğince, yurtdışında elde edilen motorlu (otomobil, otomobil ile birlikte gelen karavan, motosiklet, özel uçak ve diğer eğlence ve spor amaçlı vasıtalar) ve motorsuz taşıtlar (bisiklet ile kürekli kayıklar ve kanolar) belirli şartlara bağlı olarak Türkiye’ye kesin olarak bedelsiz bir şekilde getirilebilmektedir. Halk dilinde “Permi Hakkı” olarak bilinen bu imkân, hukuk dilinde “Bedelsiz Taşıt İthalat Hakkı” olarak geçmektedir. Yazımızın devamında bu hakkın ayrıntılarına yer verilecektir.
Kimler Kalıcı Olarak Taşıtlarını Türkiye’ye Getirebilecektir?
Yurtdışında yaşayan her gurbetçi bu haktan yararlanamamaktadır. 24 aydan kısa geçici olarak görevlendirilen kamu görevlileri, evlilik yoluyla Türk vatandaşlığına geçenler, çift vatandaşlığa haiz Türk vatandaşları (istisnası vardır), mavi kart sahibi kişiler bu haktan yararlanarak bedelsiz taşıt getiremezler. Türkiye’ye taşıtlarını kalıcı olarak bedelsiz olarak getirebilecek kişileri dört gruba ayırmak mümkündür:
- Türkiye dışında en az 24 ay ikamet edip, yerleşim yerlerini Türkiye’ye nakleden gerçek kişiler
Bu kişilerin Türkiye’ye son giriş tarihinden geriye doğru bakıldığında Türkiye’de bir takvim yılında altı aydan uzun kalmamış olmaları gerekmektedir. Ayrıca Türkiye’de bir takvim yılı içerisinde 45 güne kadar olan kalışlar Türkiye’de kalıştan sayılmaz.
Türkiye dışında son 10 yılda en az 5 yıl ikamet eden gerçek kişilerde yukarıdaki süre şartı aranmaz.
- Yurtdışındaki sürekli görevlerinden dönen kamu görevlileri
Bu kişiler için Türkiye dışında en az 24 ay ikamet şartı aranmaz. Kamu görevlisi çift vatandaşlık statüsüne sahip olsa bile bu hakkı devam etmektedir.
- Türk vatandaşlığına geçerek yerleşim yerini Türkiye’ye kesin olarak nakleden gerçek kişiler
Bu kişiler için Türkiye dışında en az 24 ay ikamet şartı aranmaz. Ayrıca belirtmek gerekir ki, çift vatandaş olanlar bu gruba girmezler ve taşıt getiremezler.
Yukarıdaki üç grubun getirdikleri taşıtlar gümrük vergisinden muaftır. Ancak ÖTV ve KDV vergileri taşıtın serbest dolaşıma girişi (ithalatı) sırasında gümrük idarelerince tahsil edilmektedir.
- Türkiye dışında yerleşik kişilerin vefatı halinde, Türkiye’de ikamet eden gerçek kişi mirasçıları
Muris (Miras bırakan)in Türkiye’de bir takvim yılında altı aydan fazla Türkiye’de kalmamış olması gerekir. Bir takvim yılındaki 45 güne kadar kalışlar Türkiye’de kalınan süreden sayılmaz. Türkiye dışında son 10 yılda en az 5 yıl ikamet eden gerçek kişilerde yukarıdaki süre şartı aranmaz.
Bu kişilerin de getirdikleri taşıtlar gümrük vergisinden muaftır. Bununla birlikte ÖTV ve KDV’den ayrıca muaf olunması ile diğerler kişilerden farklılık arz etmektedir.
Türkiye’ye Kalıcı olarak Getirilecek Taşıtlara ilişkin Şartlar
– İlgili taşıtın, en az 6 aydır yurtdışında bulunulan ülkede taşıtı getirecek kişinin adına kayıtlı olması gerekmektedir.
– Taşıtın yurt dışında, kişilerin adına kaydının yapıldığı yıl itibariyle, kayıt ve model yılı dahil olmak üzere üç yıldan eski olmaması gerekmektedir.
– Taşıtların ticari olmaması gerekmektedir.
Taşıt getirebilecek kişiler, motorlu ve motorsuz taşıtların her birinden birer adet getirebilmek ile sınırlandırılmışlardır. Örneğin; kişi bir adet özel uçak, bir adet, motosiklet ile bir kanoyu Türkiye’ye kalıcı olarak gümrük vergisi ödemeksizin getirebilecektir.
Başvuru için Süre Sınırlamaları ve Başvuru için Gerekli Belgeler
– Yurtdışında 24 ay ikamet eden Türk vatandaşları için, Türkiye’ye ikamet tarihinden sonraki ilk girişten itibaren altı ay,
– Kamu görevlilerinin görev süresi bitimi sonrası Türkiye’ye ilk giriş tarihinden itibaren altı ay,
– Türk vatandaşlığına geçenler için, nüfus kağıdının düzenlenme tarihinden itibaren altı ay,
– Miras yoluyla bu haktan yararlanacak olan varisler için, veraset ilamından itibaren yirmi dört ay başvuru süre sınırlamaları mevcuttur.
Başvurular, Ankara Gar, İstanbul Yeşilköy, İzmir Yolcu Salonu ve Gebze Gümrük Müdürlüklerine yapılmaktadır. Başvuru için gerekli belgeler, yukarıdaki dört grup için de farklıdır. Ticaret Bakanlığı’nın internet sitesi üzerinden veya bizimle iletişime geçerek bu evraklar hakkında detaylı bilgi alabilirsiniz.
Mali Yükümlülükler
Taşıtın motor hacmine göre değişen oranda Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve aracın mal, navlun ve sigorta bedelli toplamından oluşan CIF değeri üzerinden hesaplanır. KDV ise, ÖTV miktarı üzerinden hesaplanır. Bu tutar gümrük idarelerince tahsil edilir. Taşıt için ayrıca gümrük vergisi ödenmez.
Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Kalıcı olarak taşıt getirme hakkı 5 yılda bir olarak tanımlanır. Bunun anlamı; kişi aracını kesin olarak Türkiye’ye getirdikten sonra, tekrar yurtdışına yerleşirse gerekli koşulları sağladığı takdirde kendisine bu hak tekrar tanımlanır.
Burada dikkat edilmesi gereken diğer bir husus, eşlerin durumudur. Kanun uyarınca, taşıt getirilmesinde eşlerin bireysel olarak değil, “aile ünitesi” olarak kabul edilir. Aile ünitesine 18 yaşından küçük çocuklar da dahildir. Örneğin, iki eş ayrı ayrı iki otomobili bu yolla getiremez.
Taşıtlarını kesin olarak Türkiye’ye getirmiş kişiler, 12 ay geçmedikçe taşıtları üzerinde herhangi bir tasarrufta bulunamazlar. Bunun anlamı getirdikleri taşıtları, 12 ay süreyle satamazlar, devredemezler, bağışlayamazlar, kiralayamazlar, ödünç veremezler ve teminat olarak dahi gösteremezler. Aksi takdirde taşıtın gümrük vergileri tahsil edilecektir ve ayrıca cezai yaptırımları bulunmaktadır.
Sonuç
Türkiye’ye kalıcı ve kesin dönüş ile yurtdışında elde edilen taşıtı Türkiye’ye getirmek mümkündür. İlgili mevzuat gereğince, “Bedelsiz Taşıt İthalatı” adı altında bazı kişilere bu konuda kolaylıklar tanınmıştır. Bu kişiler şartları sağlamaları halinde taşıtlarını Türkiye’ye kalıcı olarak getirebileceklerdir. Bu haktan yararlanamayacak olanlar ise; oluşacak masrafların fazla olması nedeniyle taşıtlarını kalıcı olarak değil de, geçici olarak Türkiye’ye getirmeyi tercih etmektedir. Taşıtların geçici olarak Türkiye’ye getirilmesi hakkındaki yazımıza #şu linkten# ulaşabilirsiniz.
O.Law – Uluslararası Hukuk Bürosu
Avukat Hülya Oruç, LL.M.
Goethestr. 30
40237 Düsseldorf
+ 49 211 976 358 -19
info@olaw.eu
www.olaw.eu
O.Law, Düsseldorf merkezli bir hukuk firmasıdır. Dünya çapında girişimciler için hizmet üretir ve onların hayallerini gerçekleştirmek çalışır.
Sizin dilini konuşuyoruz.
Av. Ahmet Said Tastekin
[1] 6/6/2017 tarih ve 30088 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2 Seri No.lu Gümrük Muafiyeti Tebliği
[2] 7/10/2009 tarih ve 27369 (1. Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı